Ortodonti alt ve üst çeneler ile diş çapraşıklıklarının düzeltilmesi ile uğraşan bir diş hekimliği branşıdır. Ortodonti, dişler ve çenelerin işlev ve estetiğini ideale ulaştırarak bireyin yaşam kalitesini yükseltmesine katkıda bulunan bilim dalıdır.
Hangi yaşta olursa olsun tedavi edilmeyen ortodontik problemler daha kötüye doğru gider. Çapraşık ve kötü konumlanmış dişleri temizlemek daha zor olduğu için, periodontal (dişeti) hastalıklara yakalanma ve diş çürüğüne bağlı olarak dişlerin erken kaybedilmesi riski vardır. Ayrıca çene kaslarında daha fazla baskıya neden olarak; çene eklemi bozukluklarına ve böylece başımızda, sırtta, ve omuzda ağrıya neden olabilirler.
Bunların yanında bozuk kapanışlar ve erken diş temasları ise, diş yüzeylerinin anormal aşınmasına çiğneme ve konuşmada zorluklara, dişlere gereğinden fazla yük gelmesine, bunun sonucu olarak da kök ucu lezyonlarının oluşmasına, destek kemik ve diş eti dokularının tahribatına yol açmaktadır.
Çapraşık dişler aynı zamanda görünüşünüzü de etkiler. Ortodonti tedavisi ile daha sağlıklı bir ağza, daha etkileyici bir görünüme ve daha uzun süre ağzınızda kalacak dişlere sahip olabilirsiniz.
Ortodonti Tedavisine İhtiyacım Var mı?
Ortodonti tedavisine ihtiyacınız olup olmadığını sadece diş hekimi veya ortodontist belirleyebilir. Kapsamlı medikal ve dental özgeçmişiniz , ağız ve diş muayenesi , çene modellerinizin oluşturulması ve özel bazı röntgen filmleri ve fotoğrafınızın çekilmesi gibi birçok tanı yöntemini içeren bir muayeneden sonra, ortodontik tedaviye ihtiyacınızın olup olmadığı ve yapılacak tedavinin türü belirlenebilir. Aşağıdakiler mevcutsa ortodonti tedavisine ihtiyacınız olabilir :
- Overbite: Üst ön dişler alt ön dişlere göre çok önde konumlanmıştır.
- Underbite: Alt ön dişler üst ön dişlere göre daha önde ya da üst dişler alt dişlere göre daha geride konumlanmıştır.
- Crossbite (çapraz kapanış): Alt ve üst ön dişler üst üste kapanır.
Openbite (açık kapanış): Alt ve üst ön dişler kapanış sırasında birbiri ile temas etmezler.
Orta hat kayması: Üst ön dişlerinizin orta hattı alt ön dişlerinizin orta hattı ile çakışmaz.
Boşluklar: Diş çekimi nedeniyle ya da doğal olarak dişler arasında boşluklar olması.
Çapraşıklık: Çenelerde dişlerin dizilimi için yeterli yer olmaması.
Ortodonti Tedavisi Nasıl Yapılır
Dişleri hareket ettirmek, kasları ya da çenelerin büyümesini etkilemek amacıyla yapılabilecek tedavi sabit ya da hareketli olabilir. Bu tedaviler dişlere veya çenelere çok hafif kuvvetler uygulanarak yapılır. Probleminizin ciddiyetine göre tedavi şekli belirlenir.
Sabit uygulamalar aşağıdakilerden oluşur:
- Braket takılması: En çok uygulanan yöntem olan braket takılması teller,braketler ve lastikler kullanılarak yapılır. Braketler dişlerin üzerine yapıştırılır, teller ise braketlerden geçirilerek dişlere kuvvet uygulanır. Böylece dişler kademeli olarak hareket ettirilerek düzgün konumlandırılmaları sağlanır. Tedavi birkaç ay ya da birkaç yıl sürebilir ve her ay ayarlamalar yapılarak dişlerdeki düzelmenin istenilen şekilde olması sağlanır. Günümüzde kullanılan braketler, daha hafif ve daha az metal içermektedir. Çocukları motive amacıyla çeşitli reklerde ve yetişkinler için şeffaf olarak üretilmektedir.
- Özel Sabit Uygulamalar: Parmak emme alışkanlığının geçirilmesi için yapılan bu apareyler bantlarla dişe tutturulur. Beslenme sırasında çok rahat olmadıkları için son seçenek olarak kullanılmaları tavsiye edilir.
Sabit Yer Tutucular: Süt dişlerinin erken kaybedildiği durumlarda, yer tutucu kullanılarak, kalıcı diş çıkıncaya kadar boşluğa doğru diğer dişlerin kayması engellenir.
Diş telleri, telin elastik deformasyonundan faydalanarak dişlere kuvvet uygular ve diş hareketini sağlar. Diş teli tedavisi genellikle 18-24 ay arasında sürer ve genellikle 3-5 haftada bir kontrolleri yapılır. Diş tellerinin avantajı, dişlerin yapısını bozmadan ve geri dönülmez işlemler uygulanmadan diş yapısının düzeltilmesidir. Diş telleri ile sadece dişler düzeltilmez, aynı zamanda iskeletsel bozukluklar da düzeltilebilir. Bu düzeltme genellikle ağız dışından takılan aygıtlarla ya da fonksiyonel aygıt denen ve takılıp çıkartılabilen damaklıklarla yapılır. Sık görülen iskeletsel bozukluklardan birisi alt çenenin geride olmasıdır. Bu bozukluk 11-12 yaşlar civarında fonksiyonel aygıtlarla ve devamında diş telleri ile düzeltilir. Sadece dişsel bozukluklar ise her yaşta tedavi edilebilir. Ortodonti tedavisinin tek şartı, dişlerin ve dişleri taşıyan çene kemiğinin sağlıklı olmasıdır.
Ortodonti Tedavisinin Alternatifi Var mıdır?
Ortodontik tedavinin en güzel tarafı, sizi kendi dişlerinizi kullanarak güzelleştirmektir. Ortodontik tedavinizin sonunda dişleriniz, tedavinin başladığı günkü halinden farklı değildir. Ortodontik tedavinin yaygınlaşmasından önce, dişlerdeki yamuklukları düzeltmek için uygulanan yaygın yöntem, yamuk dişler üzerine kaplamalar yapmaktı. Bu yöntemin terk edilmesindeki sebep, köprü yapımında dişlerin mine yapısının aşındırılması ve bunun yerine yapay porselen kaplamalar yapılmasıdır.
